تخریب ساختمان یکی از کارهای مهم است که اغلب با هدف نوسازی، تعمیر یا بازسازی سازه انجام میشود. تخریب سازه با استفاده از چه روشهایی انجام میشود؟ ضوابط خاص آن کدام است؟ صفر تا صد مواردی که در رابطه با مراحل و اصول تخریب ساختمان باید بدانید در ادامه توضیح داده شده است. پس این مقاله جامع و کامل را از دست ندهید!
تخریب ساختمان یک فرایند پیچیده و حساس است که نیازمند برنامهریزی دقیق و انجام مراحل مختلف به صورت دقیق و مرتبط است. در ادامه، مراحل تخریب ساختمان را شرح میدهیم:
بررسی و تهیه طرح: در این مرحله، باید طرحی برای تخریب ساختمان تهیه شود. این طرح باید به صورت دقیق شامل جزئیاتی از جمله نحوه تخریب، تجهیزات مورد نیاز و حفاظت از محیط زیست باشد.
جداسازی اجزای ساختمان: در این مرحله، اجزای مختلف ساختمان مانند دربها، پنجرهها، شیروانیها و سایر قطعات باید جدا شوند. این کار به منظور حفظ قطعات قابل استفاده دیگر است.
بررسی و از بین بردن مواد خطرناک: در این مرحله، باید مواد خطرناکی مانند آسبستوس و سایر مواد شیمیایی را شناسایی و از بین برد. برای این کار نیاز به تجهیزات و مواد خاصی مانند ماسک و لباسهای ویژه دارید.
هدایت و از بین بردن پیمانکاران: پیمانکارانی که مرتبط با ساختمان بودهاند باید به دقت انتخاب شوند تا از تأمین امنیت و ایمنی سایر کارگران و ساکنان برای طی مراحل بعدی تخریب ساختمان اطمینان حاصل شود.
تهیه تجهیزات: در این مرحله از تخریب ساختمان، تجهیزات مورد نیاز برای تخریب ساختمان مانند بالابر، بارگیر، دستگاه حفاری و سایر تجهیزات باید تهیه شود.
شروع به کار: پس از تهیه تجهیزات و آمادهسازی محل، باید به کار بردهای تخریبی اعمال شود. این شامل تخریب دیوارها، بتنها، ستونها و سایر اجزای ساختمان است.
دفع زبالهها: پس از تخریب ساختمان، زبالههای تولید شده باید از محل تخریب حذف شوند. این شامل جمعآوری و دفع سطوح و مواد خرد شده مانند بتن، فلز، شیشه، چوب و غیره است.
بازسازی: در این مرحله از تخریب ساختمان، باید محل تخریب شده را بازسازی کنید. این شامل بازسازی سیستمهای برقی، لولهکشی، نصب دیوارهای جدید و سایر اجزای ساختمان است که برای بازسازی محل تخریب شده نیاز است.
نکته: در هر مرحله از تخریب ساختمان، باید از ایمنی و سلامت کارگران و سایر افراد حاضر در محل تخریب، اطمینان حاصل کرد.
در بسیاری از موارد، پیش از گودبرداری و احداث ساختمان جدید، نیاز به تخریب ساختمان قبلی و حمل ضایعات حاصل از تخریب، به بیرون از کارگاه است.
به طور عام تخریب به معنای خراب کردن است ولی در علم فنی و مهندسی هر اقدامی که سبب جدا کردن مصالح، تجهیزات، تاسیسات، اعضا و اجزای سازهای و غیرسازهای و نظایر آنها از ساختمان یا برچیدن تمام یا بخشی از ساختمان شود را تخریب میگویند.
هدف از تخریب به طور کلی حذف، نوسازی، تعمیر یا بازسازی سازه است که با استفاده از لوازم و تجهیزات گوناگونی انجام میشود.
دلیل این امر پایان عمر مفید سازه و بروز خطرات مختلفی مانند امن نبودن ساختمان جهت زندگی است. همچنین سعی میشود که مواد قابل استفاده از ضایعات جدا و دوباره به کار گرفته شود.
معمولاً پیش از ساخت ساختمان جدید، نیاز است که ساختمان قبلی از بین برده و ضایعات آن به بیرون منتقل شود. این کار بعد از گرفتن حکم و سایر مجوزهای موردنیاز، قطع تمامی انشعابها، بررسی شرایط ساختمانهای کناری و ایمن کردن پروژه به دو حالت دستی و مکانیکی امکان پذیر است.
لازم به ذکر است که برخی اوقات بنابر نیاز از مواد منفجره نیز استفاده میشود.
همانطور که گفتیم روش های تخریب ساختمان دستی و مکانیکی هستند. در ادامه به بررسی هر کدام از این روشها خواهیم پرداخت و تمامی نکاتی که باید بدانید را شرح خواهیم داد.
بر اساس روش انتخابی جهت تخریب سازه از تجهیزات متفاوتی استفاده میشود که به طور کلی شامل موارد زیر هستند:
عموماً برای دیوارهای کوچک و سازههای کم ارتفاع استفاده میشود. در صورتی که قصد استفاده دوباره از اجزای سازه را داشته باشید، استفاده از پتک روشی بسیار مناسبی است.
برای حمل نخالهها استفاده میشود.
برای برداشتن نخالهها باید از بیل با لبههای صاف استفاده کرد.
از کلنگ برای کندن استفاده میشود.
از قلم تخریب برای خراب کردن قسمتهای حساس مثل دیوار مشترک استفاده میشود.
دیلم جهت بلند کردن اجسام به کار برده میشود.
به چکش تخریب اشتباها چکش هیلتی نیز گفته میشود. در صورتی که هیلتی نام برند این چکش بوده است. مانند لباس جین که اشتباها لباس لی نیز گفته میشود. لی نام برندی بوده است که لباسهایی از جنس جین تولید میکرده است.
در این روش ساختمان در اثر نیروی جاذبه زمین روی خود فرو میریزد و مواد منفجره تنها جرقهای برای شروع این فروریزی در نقطهای مناسب از ساختمان است.
کافی است اعضای باربر ساختمان توسط مواد منفجره در طبقهای مناسب از بین برود و باعث شود طبقات فوقانی بر روی طبقات زیرین فرو بریزد و وزن قسمتهای بالایی به میزان کافی زیاد باشد تا موجب ریزش قسمتهای پایینی گردد.
عملیات تخریب با استفاده از مواد منفجره کاملا برنامه ریزی شده، مهندسی شده و نیز دارای محاسبات پیچیده و دقیقی است تا ساختمان دقیقاً در همان محل در نظر گرفته شده فرو بریزد و باعث ایجاد خسارت به ساختمانهای مجاور نشود.
در این روش مواد منفجره را در پی و ستونهای ساختمان قرار میدهند و سپس آنها را منفجر میکنند؛ با ویران کردن پی ساختمان، سازه به آسانی فرو میریزد.
جهت تخریب ساختمانهای بلند مرتبه (برجها) از این روش استفاده میگردد.
با این روش زمان تخریب بسیار کاهش مییابد ولی دقت در انجام کار با مواد منفجره، ترتیب انفجارها برای جلوگیری از آسیب به ساختمانهای مجاور، رعایت سن بناها، ساختمانهای اطراف و کنترل لرزش زمین در محل تخریب از نکات اساسی در این روش تخریب است.
باز نمودن شیرآلات، تجهیزات برقی و مکانیکی نظیر آب گرمکن، پکیج، کولر آبی، کولر گازی، فنهای سرویس بهداشتی و آشپزخانه، هود، کابینت های آشپزخانه، روشویی، سینک ظرفشویی، شومینه، گاز رومیزی، رادیاتورها و باز نمودن لامپ ها، باز نمودن کلید پریزها، لوسترها و چراغ های حبابی داخل و خارج ساختمان، بیرون کشیدن سیم های برق از داخل دیوارها
جداسازی شیشه ها از درها و پنجرهها
جداسازی بازشوها نظیر درهای چوبی و آهنی بازشو و پنجره ها از دیوارها
برچیدن عایق رطوبتی بام و مصالح شیب بندی و رسیدن به پوشش سقف
باید تمام سازههای طرهای و پیش آمده، شامل تراسها و بالکنها و اجزای متصل به دیوارهای پیرامونی ساختمان را پیش از تخریب سازه اصلی ساختمان و اجزای سازهای داخل طبقات، تخریب کرد.
تخریب دالهای کفها باید از وسط دهانه شروع شده، و به سمت تیرهای تکیهگاه ادامه یابد. تیرهای کف را باید به ترتیب زیر تخریب کرد:
۱) تیرهای طرهای
۲) تیرهای فرعی و تیرچهها
۳) تیرهای اصلی
همچنین در صورت ضعیف بودن دیوار همسایه باید به وسیله سولجر، مش و شاتکریت آن را تقویت کرد.
ترتیب تخریب باید بر اساس باربرداری باشد. به همین دلیل ابتدا باید دالها برداشته شده، سپس تیرهای فرعی، تیرهای اصلی و در نهایت ستونها تخریب شوند.
در صورتی که یک دیوار باربر باشد، ابتدا باید تیرچهها برداشته شده و سپس دیوار خراب شود.
انتقال نخالهها به بیرون از کارگاه توسط کامیون متناسب با پیشرفت کار انجام شود.
چاههای موجود شناسایی شده و با شفته آهک، بتن مگر و سنگ لاشه پر شوند.
برش آهن آلات اسکلتهای فولادی شامل تیرها و ستونها با استفاده از هوابرش انجام شود.
نکته خیلی مهم در هنگام استفاده از هوا برش این است که گاز اکسیژن تحت فشار و ترکیبات هیدروکربنی (روغنها و گریسها) به شدت با هم واکنش میدهند و منجر به انفجار، آتش سوزی، آسیب شدید به پرسنل و تجهیزات میشود. هرگز اجازه ندهید روغنها و گریسها با گاز اکسیژن تحت فشار در تماس قرار گیرند.
حتی مقدار اندکی از هیدروکربنها در مجاورت با غلظت بالای گاز اکسیژن میتواند منجر به انفجار گردد. در واقع، هر ماده آلی در تماس با گاز اکسیژن تحت فشار میتواند واکنش بسیار شدیدی داشته باشد.
در روش مکانیکی جهت تخریب ساختمان های قدیمی و فرسوده عموماً از ماشینآلات گفته شده استفاده میشود. البته برای حفظ تعادلشان از وزنههای مخصوصی نیز استفاده میشود.
برای حفاظت از اپراتور در برابر عوامل مختلف به هنگام تخریب باید کابین ماشین آلات شیشه ضدضربه داشته باشد.
حدالامکان باید سطح زمینی که ماشین آلات روی آن حرکت میکنند صاف و محکم باشد.
ماشین آلات تخریب باید حداقل به اندازه نصف ارتفاع ساختمان از ساختمان فاصله داشته باشند تا در صورت فرو ریزش و برگشتن ساختمان به راننده ماشین آسیبی نرسد.
روش مکانیکی تخریب ساختمان عمدتا برای ساختمانهایی به کار برده میشود که فضای اطراف آن باز باشد.
همچنین تخریب ساختمان با روش مکانیکی از بیرونیترین قسمت ساختمان شروع شده و از بالا به پایین خواهد بود.
از ویژگیهای این روش میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
برای پیدا کردن یک تیم متخصص مهندسی و معماری برای تخریب و بازسازی ساختمان، میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
مشورت با افراد آشنا: درخواست نظر و پیشنهاد از افرادی که تجربه تخریب یا بازسازی ساختمان را داشتهاند، میتواند یک راه خوب برای شروع باشد. اگر کسی در دستهبندی مشابهی تخریب یا بازسازی ساختمان قرار گرفته است، میتوانند به شما یک تیم معماری و مهندسی خوب را معرفی کنند.
مراجعه به سازمانهای مربوطه: شما میتوانید با مراجعه به سازمانهای معماری و مهندسی محلی، اطلاعات درباره تیمهای متخصص را بدست آورید. این سازمانها معمولاً یک لیست از متخصصان محلی را دارند که میتوانند به شما معرفی کنند.
استفاده از وبسایتها و دایرکتوریهای آنلاین: وجود وبسایتها و دایرکتوریهای آنلاین که لیستی از تیمهای معماری و مهندسی را در اختیار شما قرار میدهند، میتواند بسیار مفید باشد. میتوانید با استفاده از موتورهای جستجوی معمول مانند گوگل، عبارتهایی مانند “عملیات تخریب ساختمان، تخریب ساختمان فلزی، تخریب ساختمان آجری، تخریب ساختمان چیست؟ ” را جستجو کنید و وبسایتها و دایرکتوریهای مربوطه را بررسی کنید.
مشاوره با مشاوران املاک و مستغلات: مشاوران املاک و مستغلات معمولاً با تیمهای معماری و مهندسی مرتبط هستند و میتوانند به شما در پیدا کردن تیم مناسب کمک کنند. آنها از تجربه و شبکه ارتباطاتی خود استفاده میکنند تا به شما راهنمایی کنند.
مراجعه به نمایشگاهها و رویدادهای مرتبط: شرکت در نمایشگاهها و رویدادهای معماری و ساختمانی میتواند فرصت خوبی برای ملاقات با تیمهای معماری و مهندسی باشد. در این رویدادها، میتوانید پروژههای گذشته تیمها را مشاهده کنید و با آنها در مورد نیازهای خود برای بازسازی ساختمان به صحبت بپردازید.
مراجعه به پروژههای مشابه: اگر شما پروژههای مشابهی در نزدیکی منطقه خود دیدهاید، میتوانید با مالکان این پروژهها تماس بگیرید و از آنها درباره تیمهای معماری و مهندسی که با آنها همکاری کردهاند، بپرسید.
درخواست پیشنهاد قیمت: بعد از جمعآوری اطلاعات در مورد تیمهای مختلف، میتوانید با آنها تماس بگیرید و از آنها بخواهید یک پیشنهاد قیمت برای پروژهتان بدهند. این به شما کمک میکند تا هزینهها و توانمندیهای آنها را مقایسه کنید و تیمی را انتخاب کنید که با نیازهای و بودجهی شما سازگار است.
تخریب بتن تحت فشار یک فرآیند پیچیده و حرفهای است که برای تخریب سازهها یا اجزای بتنی از آن استفاده میشود. این روش به صورت کلی به عنوان تخریب بتن از طریق استفاده از نیروهای فشاری نظیر دستگاههای هیدرولیک یا پنوماتیک انجام میشود. در زیر به برخی از ویژگیها و مراحل تخریب بتن تحت فشار اشاره شده است:
ویژگیها:
مراحل تخریب بتن تحت فشار:
توجه به ایمنی کارکنان، استفاده از تجهیزات متناسب با نیازها و پیشبینی دقیق مشکلات احتمالی، از موارد مهم در انجام تخریب بتن تحت فشار است.
نوع و ساختار ساختمان: نوع و ساختار ساختمان تأثیر مهمی در انتخاب روش تخریب دارد. ساختمانهای بتنی، فلزی یا ترکیبی ممکن است نیاز به روشهای مختلف تخریب داشته باشند.
مواد ساختمانی: نوع مواد مصرفی در ساختمان، به ویژه در ساختمانهای بتنی، میتواند انتخاب روش تخریب را تحت تأثیر قرار دهد. برخی روشها برای تخریب بتن بهتر عمل میکنند، در حالی که برای ساختمانهای فلزی موارد دیگر اهمیت دارد.
محل و موقعیت ساختمان: محل قرار گیری ساختمان، حومه شهر یا درون شهر، و همچنین فضای اطراف آن تأثیرگذار است. در محلهایی که فضای محدودی برای تخریب وجود دارد، روشهای کنترل شده ممکن است انتخاب شوند.
نیاز به حفاظت محیطی: درصورتی که نیاز به حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از آلودگی هوا و خاک وجود دارد، روشهای کنترل شده و تمیز، مثل تخریب مکانیکی با استفاده از ماشینآلات خاص، ممکن است انتخاب شوند.
زمان مورد نیاز: مدت زمانی که برای تخریب در نظر گرفته میشود نقش مهمی در انتخاب روش دارد. در برخی موارد، نیاز به تخریب سریع ممکن است از روشهای مناسب مکانیکی، انفجاری یا هیدرولیکی که سرعت تخریب بالایی دارند، برآید.
تخریب سازه یک فعالیت پیچیده و پتانسیل خطرناکی دارد. ایمنی کارکنان و حفظ سلامت ساختمان از اهمیت بالایی برخوردار است. در زیر، نکات ایمنی مهمی که در فرآیند تخریب سازه باید رعایت شوند، آورده شده است:
برنامهریزی دقیق: قبل از هر تخریب، باید یک برنامه ریزی دقیق انجام شود. این برنامه باید شامل تجهیزات مورد نیاز، نحوه حرکت کارکنان، راههای اخراج اضطراری، و اقدامات ایمنی باشد.
مسافت ایمنی: محدوده تخریب باید از نظر فیزیکی از سایر کارکنان و افراد غیرضروری دور شود. محدوده ایمنی باید به دقت تعیین شده و اعلام شده باشد.
استفاده از تجهیزات محافظ: کارکنان باید از تجهیزات محافظ مانند کلاه، عینک، گوشیهای محافظ، و لباسهای ایمنی استفاده کنند تا از خطرات جسمی و ذرات مضر محافظت شوند.
آموزش کارکنان: تمامی اعضای تیم تخریب باید به طور کامل آموزش دیده و آگاهی کافی در زمینه ایمنی و احتیاطهای لازم داشته باشند. این شامل استفاده صحیح از تجهیزات و رفتار در مقابل خطرات است.
تست مواد خطرناک: پیش از تخریب، باید تست مواد خطرناک مانند آسبست، مواد شیمیایی، و مواد مضر دیگر انجام شود تا اقدامات احتیاطی مربوط به این مواد انجام شود.
استفاده از تجهیزات ایمنی و تخصصی: تجهیزات و ابزارهای تخریب باید ایمن و تخصصی باشند. همچنین، کارکنان باید با استفاده صحیح از این تجهیزات آشنا باشند.
تهویه مناسب: سیستم تهویه مناسب برای حفظ کیفیت هوا و کاهش غلظت گرد و غبار در محل تخریب بسیار حیاتی است.
مدیریت پسماند:مدیریت صحیح پسماند تولیدی از تخریب، شامل دفع مطمئن و مطابق با قوانین محلی و ملی است.
پیشبینی واکنشهای اضطراری: برای هر اتفاق اضطراری ممکن، یک برنامه واکنش اضطراری باید آماده شود و همه کارکنان باید آگاهی کاملی از آن داشته باشند.
ارتباط مداوم: بین کارفرما، مدیریت پروژه، و کارکنان باید یک ارتباط مداوم برقرار شود تا تمامی مسائل ایمنی مورد توجه قرار گیرد و همه در یک خط است.
در تخریب سازه با استفاده از روش انفجار، رعایت نکات ایمنی بسیار حیاتی است تا از وقوع حوادث و صدمات جانی و مالی جلوگیری شود. در ادامه، برخی از نکات ایمنی مهم در تخریب سازه با روش انفجار ذکر شده است:
با رعایت این نکات ایمنی، میتوان از خطرات احتمالی در تخریب سازه با استفاده از روش انفجار پ